آزیترومایسین

 

آزیترومایسین

         ماکرولیدها گروهی ازآنتی بیوتیک‌های حاوی یک حلقه بزرگ ماکروسیکلیک لاکتونی (حلقه ماکرولید) هستند. از مهمترین داروهای این خانواده می‌توان از آزیترومایسین ، اریترومایسین و کلاریترومایسین نام برد.

مکانیسم عمل ماکرولید ها  بعنوان مهار کننده های سنتز پروتئین باکتریایی به نظر می رسد از طریق  جلوگیری از پپتیدیل ترانسفراز واتصال  پپتیدیل به tRNA  اسید آمینه پروتیین است.  مکانیسم اثرآنها  با مهار ساخت پروتیین در نتیجه اتصال برگشت پذیر به زیر واحد 50S ریبوزوم باکتری می‌باشد.. اگرچه ماکرولیدها بیشتر به عنوان داروهای باکتریوستاتیک (با توان توقف رشد باکتری ) شناخته می‌شوند، در غلظت‌های بالا می‌توانند اثرات باکتریوسیدال (با توان کشتن باکتری) نیزاز خود نشان دهند.

 

آزیترومایسین در ۱۹۸۱ توسط گروهی از داروسازان کروات کشف شد. این دارو که از اریترومایسین مشتق شده و هم‌اکنون از پرمصرف‌ترین آنتی‌بیوتیک‌های دنیا با فرمول شیمیایی C38H72N2O12 است. امروزه، آزیترومایسین تحت نام شیمیایی معمول

 9-deoxo-9a-aza-9a-methyl-homoerythromycin A شناخته شده است.

 

شرکت  Pliva شرکت دارویی کرواسی است که مقر آن در زاگرب قرار دارد. در اواخر دهه 1970، گروهی از محققان شرکت  Pliva  آنتی بیوتیکی به نام آزیترومایسین را کشف کردند. از همان مطالعات آزمایشات اولیه، آزیترومایسین ثابت کرد که بسیار کارآمد تر از سایر آنتی بیوتیک های مشابه بوده و قادر است بمدت طولانی در بافت بدن حیوانات  باقی مانده واثر درمانی خود را اعمال نماید .

سالها ی طولانی  مطالعه و تحقیق درشرکت Pliva ،  این شرکت را به  کشف داروی ارزشمندی با پتانسیل بالینی درمانی و کسب و کار بالا هدایت کرد. در آن زمان Pliva بعنوان بازیگری کوچک در زمینه داروسازی جهانی ،نسبت به شرکت های پیشرو و فاقد سرمایه لازم برای تجاری سازی این محصول بین المللی و بهره مندی کامل از تحقیقات موفقیت آمیز آن بود.

 

در سال 1981، Pliva  با ارایه پرونده ثبت اختراع  آزیترومایسین در یوگسلاوی سابق و بعدا در سراسر جهان، از جمله در ایالات متحده، که این دارو هنوز تحت مطالعه و آزمایش بود ، قبل از تصویب نهایی توسط مقامات بهداشتی مربوطه، ثبت اختراع کرد.

این ثبت اختراع موفقیت آمیز کلید  تجاری سازی آزیترومایسین شد. .دانشمندان شرکت چند ملیتی داروسازی Pfizer زمانیکه  که در پایگاه داده های  دفتر ثبت اختراعات و علایم تجاری ایالات متحده (USPTO: United States Patent and Trademark Office )  درحال بررسی بودند با این ثبت اختراع Pliva برخورد کرده و به توان بالقوه این آنتی بیوتیک پی بردند. نهایتا شرکت     Pfizer  به عنوان یکی از بزرگترین سازندگان دارو در آمریکا با نمایندگان فروش  بسیار در سراسر جهان، قادر به ارائه  کانال ایده آلی برای تجاری سازی آزیترومایسین   Pliva شد.

 

در سال 1988، Pliva  توانست Azithromycin را در اروپای مرکزی و شرقی تحت نام تجاری Sumamed® را برای خود ثبت ودر سطح بین المللی عرضه نماید.  Pliva پس از شناخت مزایای ثبت نام علامت تجاری Sumamed در سطح بین المللی، نام بیش از 20 علامت تجاری دیگر را برای محصولات خود ثبت کرده است.

Zithromax –  شرکت Pfizer نسخه برند آزیترومایسین ، یکی از بهترین آنتی بیوتیک های برند در ایالات متحده و در سراسر جهان بوده و فروش کل آن در سال 2005 به میزان 2 میلیارد دلار پیش از کاهش حمایت ثبت اختراعات در سال 2006  درنتیجه  حمایت از رقابت ژنریک سازان بوده است . با این حال، نام تجاری قوی و اثبات شده Zithromax  به جبران از دست دادن سهم بازار کمک کرده است.

در سال 1986، مذاکرات بین Pliva و Pfizer در نهایت منجر به توافق نامه صدور مجوزهمکاری دو شرکت  شد که از طریق آن هر دو شرکت، و همچنین عموم مردم، می توانند از تجاری شدن آنتی بیوتیکی قوی استفاده نمایند . تحت  این توافق، Pfizer حق خرید و فروش آزیترومایسین را در سراسر جهان به دست آورد ، با این حال، شرکت . Pliva حق خرید محصول در اروپای مرکزی و شرقی را حفظ کرد و درآمد خود را در فروش Pfizer به دست آورد. لیکن برای Pliva، بعنوان شرکت دارویی کوچک نسبت به Pfizerدارنده پروانه  ، توافق نامه مجوز تحت لیسانس  به معنای دستیابی به موفقیت بزرگی در کسب درآمد سالانه  وامکان گسترش سرمایه گذاری در اروپا و ایالات متحده بود که Pliva  را به بزرگترین شرکت داروسازی در کرواسی و همچنین  با بالاترین فروش دربین شرکتهای اروپای مرکزی و شرقی تبدیل کرد .

 

 در سال 2006، Pliva از کسب و کار انحصاری خود خارج شد و به عنوان  شاخه ژنریک ساز اروپا از شرکت Barr Pharmaceuticals Inc به یک شرکت پیشرو جهانی در زمینه داروهای تخصصی تبدیل شده ودر   در پایان سال 2008، Pliva بخشی از شرکت داروسازی Teva  شد.

حفاظت از ثبت اختراع به عنوان دروازه ای جهت صدور مجوز و تجاری سازی بین المللی  در این مورد به وضوح نشان می دهد که حتی شرکت های دارویی نسبتا کوچک می توانند از حمایت قوی ثبت اختراعات در رابطه با یک سیاست تجاری مطمئن استفاده کنند. شرکت هایی که به طور قابل ملاحظه ای در تحقیق و توسعه سرمایه گذاری می کنند، در سیستم مالکیت معنوی ابزار مهمی برای تجاری کردن نتایج تحقیقات خود را پیدا می کنند و راه را برای بازار های دور که غیرقابل دسترسی هستند، پیدا می کنند. 

 

                  هم اکنون آزیترومایسین در بیش از 60 کشور دنیا  در اشکال مختلف خوراکی وتزریقی تولید و مصرف می گردد .

در ایران نیز تعداد تولید کنندگان آزیترومایسین  خوراکی در اشکال دارویی قرص وکپسول و سوسپانسیون به حدود 78 شرکت میرسد  . شکل دارویی تزریقی  آزیترومایسین  قبلا از طریق واردات  از کشورهای اسپانیا ، ایتالیا وهندوستان دربازار مصرف توزیع می شد .

 

هم اکنون نتایج تلاش مستمر واحدهای تحقیق و توسعه و رگولاتوری شرکت داروسازی آفا شیمی که در اردیبهشت ماه سال 98 به بثمر رسیده و پروانه ساخت ویال تزریقی آزیترومایسین 500 میلی گرمی بعنوان اولین تولید کننده شکل تزریقی آزیترومایسین در ایران اخذ شده است .

 

خوشبختانه با برنامه ریزی تامین مواد اولیه علی رغم  تمامی موانع ناشی از تحریم ها وبا برنامه زمان بندی تولید محصول فوق ،  این شرکت آمادگی تامین بازار مصرف را دارد .  

 

امید است  در سال حمایت از تولید ملی   وهمیاری سازمانهای نظارتی در جهت  حفظ انگیزه پیشرفت صنعت داروسازی  کشوراز طریق جلوگیری از واردات بی رویه دارو به کشور در نیل به اهداف تعالی  این صنعت ، به تحولی بنیادی در نظام  تولید و عرضه دارو  تبدیل گردد.